Κάλεσμα για την διάσωση του «Πύργου της Γιάννουλης»

Όπως είναι ευρύτερα γνωστό όχι μόνο στον κόσμο της Γιάννουλης αλλά σε όλους τους κατοίκους της Θεσσαλίας, ένα από τα πλέον εμβληματικά αρχοντικά το οποίο κατόρθωσε να διασωθεί από τις διάφορες θεομηνίες και
τις πολεμικές συγκρούσεις που γνώρισε η πόλη μας κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, είναι το κτήριο που βλέπουμε στην είσοδο της Γιάννουλης, ερχόμενοι από Λάρισα, γνωστός ως « ο πύργος του Χαροκόπου» ή αλλιώς «το κονάκι του Χαροκόπου», από το όνομα του αρχικού ιδιοκτήτη του.
Η ιστορία αλλά και η διαδρομή του μεγάλη και ακμαία. Η αρχή του ανάγεται στην εποχή μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους το 1881, τότε που οι Οθωμανοί τσιφλικάδες εγκαταλείποντας την περιοχή πουλούσαν τις ιδιοκτησίες σε Έλληνες κεφαλαιούχους κυρίως της διασποράς.
Εκείνο το διάστημα, ο Κεφαλλονίτης επιχειρηματίας Παναγής Χαροκόπος, ορμώμενος από Βουκουρέστι όπου είχε πλουτίσει από εμπόριο σιτηρών, έρχεται στην Ελλάδα για να εγκατασταθεί μόνιμα. Αγοράζει τη συγκεκριμένη
έκταση –τσιφλίκι από τον μπέη Ουσαμπαντίν εκτάσεως 14.343 στρεμμάτων έναντι 8.000 χρυσών λιρών. Αναφέρεται ότι στην περιοχή της Θεσσαλίας εκτός από το τσιφλίκι της Γιάννουλης, ο Παναγής Χαροκόπος αγόρασε συνολικά 80.000 στρέμματα. Σ’ όλες τις γαιοκτησίες εφάρμοσε νέες καλλιεργητικές μεθόδους και ανέδειξε νέα προϊόντα, συμβάλλοντας κατά πολύ στη γεωργική ανάπτυξη της Θεσσαλικής απελευθερωμένης γης. Το 1902 άρχισε την ανοικοδόμηση του « Πύργου», με αρχιτέκτονα τον επίσης Κεφαλλονίτη Ανδρέα Μεταξά και διάσημο Ολυμπιονίκη. Οι αρχιτεκτονικές του επιρροές ήταν επηρεασμένες από τα ευρωπαϊκά ρεύματα της εποχής του 20ου αιώνα, κυρίως του νεοκλασικισμού. Ο «πύργος» ήταν ένα επιβλητικό πετρόκτιστο διώροφο κτίριο με ημιυπόγειο και μια χαρακτηριστική μαρμάρινη σκάλα που δέσποζε στο νότιο μέρος του σπιτιού και οδηγούσε σε μια τεράστια πλακόστρωτη βεράντα. Επίσης στον πάνω όροφο βρισκόταν ένα υπερώο με απέραντη θέα στη γύρω περιοχή όπου σ’ αυτό ο ιδιοκτήτης είχε
δημιουργήσει το προσωπικό του γραφείο, γιατί από εκεί ψηλά μπορούσε και ήλεγχε τα κτήματά του. Συμπληρωνόταν δε από συγκρότημα αποθηκών καθώς και από έναν ορνιθώνα, τον ανεμόμυλο με τις δεξαμενές, τα ξηραντήρια και τους βοηθητικούς χώρους για τις αγροτικές εργασίες. Όλα αυτά μέσα στην τεράστια έκταση προστατεύονταν από υψηλή τειχοποιία. Η εσωτερική του διακόσμηση έγινε με έπιπλα αξίας τα οποία είχε φέρει ο ίδιος ο Παναγής από τη Ρουμανία.
Ο «πύργος του Χαροκόπου» γνώρισε ένδοξες στιγμές κοινωνικής ζωής κι η ιστορία του είναι συνδυασμένη με ανεξίτηλες μνήμες προσωπικοτήτων της τέχνης και του πολιτισμού. Κυριότερη ανάμνηση η μορφή της Μελίνας Μερκούρη που υπήρξε σύζυγος του Παναγή Χαροκόπου του νεότερου και η οποία το 1988 το ενέταξε στο νόμο περί διατηρητέων από τη θέση της, τότε, ως Υπουργός Πολιτισμού. Το 1911 ο ανακηρυχθείς ως εθνικός μας ευεργέτης Παναγής Χαροκόπος πεθαίνει και το κτίσμα κληροδοτείται στον μικρότερο αδερφό του Σπύρο και τα παιδιά του. Αργότερα τον Πύργο κληρονομεί ο νεότερος Παναγής Χαροκόπος και στη συνέχεια ο Γεώργιος Χαροκόπος, που ήταν και ο τελευταίος ιδιοκτήτης από την οικογένεια. Στη συνέχεια ο πύργος πουλήθηκε σε επιχειρηματίες της περιοχής μας.
Δυστυχώς όμως και το κύριο κτίσμα και τα βοηθητικά αλλά και ο περιβάλλοντας χώρος του οικοπέδου, εγκαταλείφθηκαν με αποτέλεσμα την πλήρη ερημοποίησή του και πλέον τον ορατό κίνδυνο κατάρρευσής του. Και
ενώ το κτίριο λόγω της ισχυρής κατασκευής του μπόρεσε να ξεπεράσει τις θεομηνίες και κακουχίες όπως αυτή της κατοχής κατά την οποία επιτάχθηκε από τους Γερμανούς ως στρατηγείο, φαίνεται ότι δεν πρόκειται πλέον να
επιβιώσει για πολύ από τις φθορές που συσσωρεύει η εγκατάλειψη, ο χρόνος και η κρατική αδιαφορία. Σήμερα η εικόνα του είναι αποκαρδιωτική καθώς καθημερινά διαπιστώνουμε ότι οδηγείται στην αυτοκαταστροφή αφού στέκει
ξεχασμένο ¨απομεινάρι¨ μιας αλλοτινής εποχής…
Για όλους αυτούς τους σημαντικούς λόγους αλλά κυρίως για να διασώσουμε και ταυτόχρονα να διαδώσουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά, προβαίνουμε σε ενέργειες για τη δημιουργία Συλλόγου με την επωνυμία
¨Σύλλογος Φίλων Πύργου Γιάννουλης¨ (γνωστού ως πύργος Χαροκόπου) και σας προσκαλούμε να παρευρεθείτε την ερχόμενη Τρίτη, 7 Ιουλίου, στις 21.00 μ.μ. στο Πνευματικό κέντρο της ενορίας μας (Αγ. Παντελεήμονας, Γιάννουλης) για να συμμετάσχετε στη διαδικασία ίδρυσης του συλλόγου και στη διενέργεια εκλογών με σκοπό την ανάδειξη διοικητικού συμβουλίου. Ο σύλλογος θα έχει βάση εθελοντική και αφιλοκερδή αφού οι ενέργειές του αποσκοπούν σε κύριους και μοναδικούς στόχους όπως την αναστήλωση του ¨πύργου¨ ώστε να αποτελέσει χώρο αξιοποιήσιμο για πλήθος δράσεων. Μέσα από αυτές επιθυμούμε την προβολή και ανάδειξη τόσο της Γιάννουλης και των κατοίκων της όσο και ολόκληρου του νομού. Επίσης στοχεύουμε και επιθυμούμε τη συνεργασία –σύμπραξη με τις τοπικές και Αυτοδιοικητικές αρχές της Λάρισας αλλά και με διάφορα σωματεία ή Συλλόγους που θα δείξουν το ίδιο
ενδιαφέρον με εμάς.
Είναι σημαντική αυτή η προσπάθεια που είναι ακόμη στα ¨σπάργανα¨, καθώς αισθανόμαστε ότι οφείλουμε να μεριμνήσουμε και ταυτόχρονα να προασπίσουμε τη διατήρηση τέτοιων μοναδικών ιστορικών μνημείων. Η διάσωση του «Πύργου της Γιάννουλης» θα συμβάλλει και θα ζωντανέψει τη λαογραφία της Θεσσαλίας αφού το ίδιο το αρχοντικό αποτελεί αδιάψευστο τεκμήριο της πολιτιστικής μας ταυτότητας.
Σκοπός αυτής της ανοιχτής πρόσκλησης είναι να συνδράμουμε από κοινού για τη δημιουργία του συλλόγου ώστε να προβούμε στις επιθυμητές επιδιώξεις μας.
Θα μας χαροποιήσει ιδιαίτερα η παρουσία σας.