H αλήθεια πίσω από την ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή

Σχεδόν όλοι έχουμε εμμονές!
Εκείνο όμως που μας εντάσσει στα πλαίσια της ψυχαναγκαστικής καταναγκαστικής διαταραχής είναι η συχνότητα, η ένταση και η διάρκεια αυτών των εμμονών. Κρίνεται στη λεπτή και εμφανώς διακριτή εξισορρόπηση τους, έτσι ώστε η καθημερινότητά μας να χαρακτηρίζεται λειτουργική.

Όταν, πάραυτα, οι διάφορες εμμονές και μανίες που μας προκύπτουν τείνουν να γίνονται δυσλειτουργικές και μας μετατρέπουν σε ανήμπορους παρατηρητές μιας επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς ή σκέψης, τότε είναι η στιγμή που χρειαζόμαστε την τροποποίηση τους μέσω της αναζήτησης βοήθειας.
Ιστορία : Η κυρία και η αγάπη της για τη σφουγγαρίστρα
«Η Ελένη ήταν 35 χρονών. Ήταν παντρεμένη και είχε ένα γιό, τον Χριστόφορο, δυο ετών. Έχοντας κάνει μια σημαντική επαγγελματική πορεία, λίγο μετά τη γέννηση του παιδιού της σταμάτησε να εργάζεται προκειμένου να μπορέσει να ανταπεξέλθει στην ανατροφή του. Εκείνη τη χρονική περίοδο προέκυψαν και οι πρώτες συγκρούσεις με τον σύζυγο της. Ο συνδυασμός της απώλειας της επαγγελματικής της ταυτότητας, των επαναλαμβανόμενων συζυγικών συγκρούσεων και του επιφορτωμένου ρόλου της μητέρας την οδήγησαν σε μια καταναγκαστική συμπεριφορά προς εκτόνωση του θυμού και της απογοήτευσης που ένιωθε, τη συχνή καθαριότητα του σπιτιού της. Η τελειοθηρική της διάθεση να σφουγγαρίζει καθημερινά, ακόμη και από 2 με 3 φορές την ημέρα, δεν ικανοποιούταν και η κατάστασή της έδειχνε να επιδεινώνεται. Το σπίτι της ήταν υπερβολικά καθαρό αφιερώνοντας τόσο χρόνο στο να απολυμαίνει κάθε γωνία του σπιτιού. Κι αν κάποια ημέρα δεν κατάφερνε να καθαρίσει τόσες φορές όσες έκρινε πως ήταν απαραίτητο βίωνε αισθήματα θυμού, άγχους και έκρινε τον εαυτό της πολύ αυστηρά. Η Ελένη έβρισκε εκτόνωση και ανακούφιση σε αυτή την καταναγκαστική πράξη μιας και αδυνατούσε να έρθει αντιμέτωπη με ό,τι πραγματικά την ενοχλούσε δίνοντας μια ουσιαστική λύση. Έτσι, ο φαύλος κύκλος της ψυχαναγκαστικής καταναγκαστικής συμπεριφοράς ολοένα και μεγάλωνε κερδίζοντας περισσότερο έδαφος μέσα της».
Οι συνήθεις πεποιθήσεις ή αλλιώς παράγοντες που ωθούν στην άνθιση των ψυχαναγκασμών καταναγκασμών είναι: 1)η τελειομανία, 2)η υπερβολική σημασία των σκέψεων, 3)η υπέρμετρη έγνοια που μας καταβάλλει στο να ελέγχουμε τις σκέψεις μας, 4) η υπερεκτίμηση της εκάστοτε απειλής ή του κινδύνου που βιώνουμε αλλά και η δυνανεξία ή η αποστροφή μας προς το συναίσθημα της αβεβαιότητας.
Οι ψυχαναγκασμοί ορίζονται ως επαναλαμβανόμενες σκέψεις με εμμονικό χαρακτήρα ενώ οι καταναγκασμοί αποτελούν ένα μετέπειτα στάδιο όπου οι έμμονες σκέψεις παίρνουν σάρκα και οστά και μετατρέπονται σε πράξεις.
1psixanagasmos1Αιτία της ψυχαναγκαστικής καταναγκαστικής συμπεριφοράς; οι αρνητικές μας σκέψεις και πεποιθήσεις και συνακόλουθα τα αρνητικά συναισθήματα. Αγχογόνα και καταθλιπτικά συναισθήματα, χαμηλή αίσθηση αυτοαξίας, χαμηλή αυτοεκτίμηση, φοβίες και ποικίλες άλλες εσωτερικές συγκρούσεις είναι δυνατό να αποτελέσουν το έναυσμα και την κινητήριο δύναμη για την εμφάνιση συμπτωμάτων ψυχαναγκαστικής καταναγκαστικής διαταραχής.
Τι μορφή μπορούν να πάρουν; Οι μορφές που μπορεί να λάβουν ποικίλουν και είναι άμεσα εξαρτώμενες από τη σοβαρότητα της διαταραχής και το πόσο αυτή έχει αναπτυχθεί. Ξεκινώντας από τα λεγόμενα «πρέπει» που διακατέχουν τους πιο πολλούς από εμάς και είναι διαχειρίσιμα έως επαναλαμβανόμενες κινήσεις και συμπεριφορές (τικ, κινήσεις χεριών, ποδιών, κεφαλής, ματιών).
Ποιά τα πλεονεκτήματα μιας ψυχαναγκαστικής καταναγκαστικής δράσης;
Τα άτομα που διακατέχονται από ψυχαναγκασμούς αλλά και καταναγκασμούς νιώθουν ιδιαίτερη ευχαρίστηση και ικανοποίηση κάθε φορά που επιδίδονται σε αυτούς. Κάθε προτροπή για μείωση αυτών και αποφυγή, προκαλεί σύγχυση και ταραχή διότι μέσω της εκτέλεσης αυτών μπορούν και χαλαρώνουν αλλά και αποσυμπιέζονται από τη καθημερινότητά τους. Άλλους πάλι τους βοηθά στη συγκέντρωσή και στον αυτοέλεγχο σε διάφορες δραστηριότητες ή ακόμη και στην εργασία τους. Αυτός είναι και ο λόγος που οι θεραπευόμενοι με ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή αποτελούν και τους πιο δύσκολους πελάτες καθότι απολαμβάνουν αυτή την δυσλειτουργική εμμονική σκέψη ή συμπεριφορά και δεν αποζητούν την αλλαγή αυτής, συνειδητά.
Ωστόσο, ένας κόσμος φτιαγμένος από άγχος, εμμονές, μανίες και καταναγκαστικές υποχρεώσεις κρατούν δέσμιο και φυλακισμένο ένα άτομο και μπορεί να το οδηγήσει σε μια πλήρη αναπηρία ψυχής και σώματος. Συναισθήματα εξάντλησης αλλά και θλίψης ακολουθούν εκείνον που παραδίδεται στους καταναγκασμούς του με το πρόσχημα πως θα νιώσει καλύτερα, επιτείνει τον φαύλο κύκλο και μπαίνει βαθύτερα σε αυτόν. Η παρέμβαση του ειδικού είναι ένα πρώτο βήμα για τη θεραπεία του!


1psixanagasmos2 H ψυχολόγος Βασιλική Κουλουψούζη είναι απόφοιτος του τμήματος Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και ειδικευμένη στη Γνωστική Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία από την Ελληνική Εταιρεία Γνωστικής Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας στη Θεσσαλονίκη. Έχει ειδικευτεί στην Ειδική Αγωγή και στις Μαθησιακές δυσκολίες από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι μέλος της Εταιρίας Φροντίδας Υγείας και Εκπαίδευσης (ΕΦΥΚΕ). Παρέχει υπηρεσίες ψυχικής υγείας στον ιδιωτικό τομέα στην πόλη της Λάρισας.
Τηλ. Επικοινωνίας:6987 436922
e-mail:Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.