Λάρισα. Μια πόλη στην οποία ζούμε, παράγουμε, διασκεδάζουμε, κυκλοφορούμε. Όμως πόσα ξέρουμε για την πόλη αυτή, την πόλη μας;

Χτισμένη στις όχθες του Πηνειού, η Λάρισα θεωρείται  η πρωτεύουσα του θεσσαλικού κάμπου. Είναι μια σύγχρονη μεγαλούπολη, με σημαντική συμμετοχή στην αγροτική, βιομηχανική, εμπορική ακόμα και στρατιωτική ζωή της χώρας, με έντονη νυχτερινή ζωή, μέτρια  ρυμοτομία, πολλές και μεγάλες πλατείες, πάρκα και πάνω από 15 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων.
Η Λάρισα απλώνεται νωχελικά στον απέραντο κάμπο, εκεί όπου ο Πηνειός αρχίζει από βόρεια την πορεία του που θυμίζει φίδι, οδηγώντας τα νερά του στην πανέμορφη κοιλάδα των Τεμπών. Το να περιηγηθεί ένας ξένος την πόλη δεν είναι εύκολη υπόθεση. Όχι μόνο επειδή είναι μια πόλη που δύσκολα τη γνωρίζεις με αυτοκίνητο -δεν μπορείς εύκολα να βρεις παρκινγκ, δεν μπορείς να βρεις τον προσανατολισμό σου από τους απανωτούς μονόδρομους- αλλά, κυρίως, επειδή είναι μια πόλη μεγάλη, με ότι κι αν αυτό συνεπάγεται... Παλιότερα, ήταν μία πόλη ποδηλάτων. Αργότερα, τη θέση τους την πήραν τα αυτοκίνητα. Σήμερα, πολλοί Λαρισαίοι γύρισαν σ΄εκείνη την εποχή και  κινούνται με ποδήλατα ή με μικρά σκούτερ και, σχεδόν, όλοι έχουν ως σημείο αναφοράς την Πλατεία Ταχυδρομείου και το Λόφο του Φρουρίου, δύο σημεία  που όλες τις ώρες της ημέρας (αλλά και της νύχτας) είναι προορισμός για όλα τα ραντεβού.
Είναι μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις με μεγάλη βιομηχανική και επιχειρηματική ανάπτυξη -που έχει ανακοπεί λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης -διαθέτει τρία νοσοκομεία, αεροπορική βάση, πανεπιστήμιο και ΤΕΙ, ενώ είναι από τις πρώτες πόλεις σε ποσοστό πρασίνου πανελλαδικά.
Οι εμπορικοί δρόμοι της Λάρισας -Ασκληπιού, Μανδηλαρά, Ρούζβελτ, Παναγούλη, Παπαναστασίου- είναι γεμάτοι από καταστήματα και ικανοποιούν και τους πιο απαιτητικούς στο «άθλημα» του shopping.
Η Λάρισα έχει μια πολύ παλιά και ιδιαίτερη σχέση με το θέατρο, αρχαίο και σύγχρονο. Το Αρχαίο Θέατρο της πόλης κατασκευάστηκε το πρώτο μισό του 3ου π.Χ. αιώνα, στα χρόνια του βασιλιά της Μακεδονίας Αντίγονου Γονατά και λειτούργησε για περίπου έξι αιώνες. Όταν αναστηλωθεί πλήρως και λειτουργήσει, σίγουρα θα  αποτελεί το κέντρο της πολιτιστικής ζωής της τοπικής κοινωνίας, αλλά και πόλο έλξης τουριστών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Από κοντά και το Θεσσαλικό Θέατρο, που συμπληρώνει 42 χρόνια ζωής, με έναν γνώριμο από τα παλιά στο τιμόνι του: εδώ και  χρόνια, καλλιτεχνικός διευθυντής του είναι ο Κώστας Τσιάνος, ο οποίος δηλώνει -δικαιολογημένα- πως είναι περήφανος για την παρουσία του και την προσφορά του εδώ!
Μεγάλη και πλούσια ιστορία
Λάρισα σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη. Είναι πελασγικό όνομα και, σύμφωνα με τη μυθολογία, η πόλη χτίστηκε από τον Λάρισο, γιο του Πελασγού, πριν από 4.000 χρόνια περίπου.
Στη Λάρισα, σύμφωνα με τις αρχαιολογικές ενδείξεις, η κατοίκηση υπήρξε συνεχής από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού-οπότε και πρωτοκατοικήθηκε ο Λόφος του Αγίου Αχίλλειου- μέχρι σήμερα.
Συνδέθηκε με την ακμή των προϊστορικών χρόνων και ακολούθησε την ανάπτυξη γενικότερα του εύφορου θεσσαλικού κάμπου και των μεγάλων λιβαδιών στα ορεινά. Ανέπτυξε τη γεωργία και την κτηνοτροφία σε μεγάλες εκτάσεις και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι κάτοικοι της πόλης (αγρότες, κτηνοτρόφοι, δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι, επιχειρηματίες) είναι σχετικά εύποροι.
Στην παλιά πόλη, που εκτείνεται από το Λόφο του Φρουρίου μέχρι την Κεντρική Πλατεία και από την Πλατεία του Λαού μέχρι τον Πηνειό, υπάρχουν παλιά κτίρια του 19ου και του 20ού αιώνα, που σήμερα στεγάζουν εστιατόρια και καφέ. Εκεί βρίσκεται και το Μπαϊρακλί Τζαμί, που ονομάστηκε έτσι επειδή ο ιμάμης ύψωνε μια σημαία («μπαϊράκ» στα τούρκικα) δίνοντας σήμα και στους υπόλοιπους ιμάμηδες να καλέσουν τους πιστούς για προσευχή.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Λάρισας στεγάζεται σε ένα κτίριο του 19ου αιώνα, το μουσουλμανικό τέμενος Γενί Τζαμί, το οποίο λέγεται ότι δώρισε η βασίλισσα Όλγα στους εναπομείναντες μουσουλμάνους της πόλης, ενώ το Μεγάλο Χαμάμ (Μπουγιούκ Χαμάμ) του 16ου αιώνα, με τον επιβλητικό τρούλο του, φιλοξενεί εμπορικά καταστήματα και ταχυφαγεία. Στο προαύλιο του 5ου Γυμνασίου - Λυκείου δεσπόζει ένα κομμάτι της ιστορίας της πόλης, με την πυριτιδαποθήκη του 18ου αιώνα, γνωστή και ως Παλιές Φυλακές. Πρόκειται για ένα πέτρινο επίμηκες κτίσμα με τρεις καμαροσκέπαστες αίθουσες και είναι ίσως το μοναδικό δείγμα πυριτιδαποθήκης με δίδυμη αίθουσα.
«Της Λαρίσης το ποτάμι» το λένε Πηνειό (έγινε και μεγάλη λαϊκή επιτυχία τη δεκαετία του ’60 με το ομώνυμο τραγούδι)  και αποτελεί ένα από τα επίνεια της πόλης. Άλλωστε, η Λάρισα είναι χτισμένη στις όχθες του και για αιώνες το ποτάμι διασχίζει το κέντρο της. Το συναντάμε στη βόρεια πλευρά του Φρουρίου, κάτω από τον Άγιο Αχίλλειο. Η υγρή πορεία του ακολουθεί   παράλληλο δρόμο με αυτόν του πάρκου του Αλκαζάρ,
όπου υπάρχει μια μεγάλη όαση πρασίνου και ηρεμίας, μόλις λίγα βήματα μακριά από την πολύβουη και πολυσύχναστη Κεντρική Πλατεία.
Ζωντανός στη μνήμη μας  θα παραμείνει ο, “ερωτευμένος” με τον Πηνειό,  αείμνηστος Άκης Τσάτσος, για τους αγώνες του με σκοπό και στόχο την οικολογική αναβάθμιση και την προστασία του οικοσυστήματος του ποταμού και τη διαμόρφωση συνείδησης στους συμπολίτες μας για την αξία του Πηνειού, τόσο από περιβαλλοντική όσο και από πολιτιστική άποψη.
Ο Άκης Τσάτσος  άφησε και μια βαριά παρακαταθήκη στους Λαρισαίους με την ίδρυση του Συλλόγου “Φίλοι του Πηνειού”, ο οποίος συνεχίζει μέχρι σήμερα τη δράση του για την αναβάθμιση του ποταμού και του περιβάλλοντος χώρου.   
Η ιστορία και η καθημερινότητα στη Λάρισα «μπλέκονται» και συνυπάρχουν. Ο Μύλος του Παππά το επιβεβαιώνει. Είναι ένα βιομηχανικό κτίριο του 1883 που κατασκευάστηκε και πρωτολειτούργησε ως μύλος, ενώ καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1920 και ανακατασκευάστηκε αργότερα. Σήμερα στο χώρο του υπάρχει θερινός κινηματογράφος, εργαστήρι εικαστικών τεχνών, σχολή χορού, αίθουσα παραστάσεων, καθώς και άλλοι χώροι έκφρασης και τέχνης. Στο ίδιο συγκρότημα, επίσης, βρίσκεται και μία από τις πιο ατμοσφαιρικές μουσικές σκηνές στην Ελλάδα, ο “Μύλος 1927”.  
Αντίστοιχα, η Αβερώφειος Γεωργική Σχολή αποτελεί ένα νεοκλασικό συγκρότημα κτιρίων χτισμένων το 1908, που περιβάλλονται από πευκόφυτο άλσος. Τα κτίρια και ο περιβάλλων χώρος έχουν χαρακτηριστεί ως έργο Τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο και είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα με τις μνήμες των Λαρισαίων.
Η άνοδος και η πτώση
Ήταν Πρωτομαγιά του 1988, όταν η ΑΕΛ έγινε η πρώτη επαρχιακή ομάδα που κατέκτησε το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου της Α’ Εθνικής κατηγορίας. Χωρίς, όμως, τις κινητοποιήσεις των οπαδών της που απέκλεισαν τους δρόμους και τη σιδηροδρομική γραμμή, δεν θα είχε αλλάξει η απόφαση του αθλητικού δικαστή να αφαιρεθούν τέσσερις βαθμοί από την ΑΕΛ και η ομάδα της πόλης θα έχανε το πρωτάθλημα. Τελικά, τα δικαστήρια δικαίωσαν την ομάδα και έτσι στέφθηκε πρωταθλήτρια. Σήμερα, 29 χρόνια μετά τη ¨στέψη¨ εκείνη, το πάθος και η ορμή των οπαδών της δεν στάθηκαν ικανά για να εμποδίσουν τον υποβιβασμό της ομάδας σε μικρότερες κατηγορίες, ακόμη και τη διάλυση της, που ήταν αποτέλεσμα  κακών χειρισμών κάποιων ιδιοκτητών της. Και αν, παρά την επιστροφή της στη Super League,  η ΑΕΛ πίκρανε και άγχωσε φέτος του οπαδούς της, οι Λαρισαίοι φίλαθλοι υπόσχονται να είναι αυτοί οι πρωταγωνιστές τα επόμενα χρόνια, με την ομάδα τους να ξαναγράφει ιστορία στα μεγάλα σαλόνια. Δύσκολα θα δεχτούν να ξαναδούν την ομάδα τους στα χωράφια μικρών επαρχιακών πόλεων ή χωριών.  
Η Λάρισα σε αριθμούς
162.591κάτοικοι είναι ο πληθυσμός της πόλης, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Ωστόσο, η ευρύτερη περιοχή της Λάρισας, που περιλαμβάνει τις περιοχές Γιάννουλη, Φαλάνη, Τερψιθέα, Δασοχώρι, Ομορφοχώρι, Μελισσοχώρι, Γαλήνη, Πλατύκαμπος, Νίκαια και Κουλούρι, ανεβάζει το μόνιμο πληθυσμό στους 167.696 κατοίκους
10η χιλιετία π.Χ.: Εντοπίζονται τα πρώτα δείγματα ζωής στις όχθες του Πηνειού, κοντά στη Λάρισα.
460 π.Χ.: Στη Λάρισα πέθανε σε ηλικία 90 χρόνων ο Ιπποκράτης, ο οποίος έζησε εκεί πολλά χρόνια και θάφτηκε μεταξύ Γυρτώνης, Λάρισας και Τυρνάβου.
6.3.1910: Αιματηρά επεισόδια έλαβαν χώρα στη Λάρισα από αγρότες που ξεσηκώθηκαν. Παρότι το επίκεντρο ήταν η πόλη, η εξέγερση έμεινε γνωστή στην ιστορία από το Κιλελέρ, που έδωσε το έναυσμα.
Θέατρο: Το αρχαίο θέατρο οικοδομήθηκε τον 3ο π.Χ. αιώνα και συνδεόταν με τη λατρεία του θεού Διόνυσου
1981: Δωρίζει στο Δήμο Λάρισας την ιδιωτική του συλλογή από έργα τέχνης ο γνωστός γιατρός Γεώργιος Κατσίγρας. Η συλλογή αριθμεί 780 έργα, αντιπροσωπευτικά δείγματα της νεοελληνικής τεχνοτροπίας του 19ου και κυρίως του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Θεωρείται η τρίτη σπουδαιότερη συλλογή στην Ελλάδα, μετά από αυτή της Εθνικής Πινακοθήκης και του Κουτλίδη.
19.000 στρέμματα είναι η συνολική έκταση της πόλης, η οποία είναι χτισμένη πάνω στις δύο όχθες του Πηνειού ποταμού.
1930: Ιδρύεται το Δημοτικό Ωδείο Λάρισας, με πρωτοβουλία της Ιουλίας Σάπκα.
Τέσσερα είναι σήμερα και, σύμφωνα πλέον με τον Καλλικράτη, τα δημοτικά διαμερίσματα της Λάρισας.
16.118 θέσεις είναι η χωρητικότητα του νέου γηπέδου της ΑΕΛ. Το γήπεδο έχει αξιολογηθεί από την UEFA ως υπερσύγχρονο στάδιο, κατηγορίας τριών αστέρων.
21 πλατείες διαθέτει η πόλη της Λάρισας, με την Πλατεία Ταχυδρομείου να ξεχωρίζει, καθώς την κοσμεί το μεγάλο σιντριβάνι «Γλυπτός Ποταμός», έργο της Λαρισαίας γλύπτριας Νέλας Γκόλαντα.
Φώτης Βακιρτζηδέλης
*Τα στοιχεία αντλήθηκαν από διάφορες πηγές.
**Οι φωτογραφίες είναι από το αρχείο του έντυπου must