Déjà vu σημαίνει στα γαλλικά ‘αυτό το έχω ξαναζήσει’ . Έτσι ονομάζεται η έντονη αίσθηση που νοιώθουμε πως, ένα γεγονός που βιώνουμε ή βλέπουμε αυτή τη στιγμή για πρώτη φορά, έχει επαναληφθεί στο παρελθόν.
Υπάρχει περίπτωση να βιώσουμε ένα τέτοιο Déjà vu με την ενέργεια μετά τις εξελίξεις στην Μέση Ανατολή;
Μάλλον όχι είναι η απάντηση μου αλλά και στον Παλαμά Καρδίτσας δεν περιμέναν οι κάτοικοι να ξυπνήσουν και να δούνε μια θάλασσα που ξεπερνούσε σε ύψος τα περισσότερα σπίτια και να μην βλέπουν στεριά! Επομένως όλα είναι πιθανά σενάρια αλλά πολύ δύσκολα να συμβούν.
Η ενεργειακή κρίση της δεκαετίας του 1970 ( μια το 1973 και μια το 1978) εμφανίστηκε όταν ο δυτικός κόσμος αντιμετώπιζε σημαντικές ελλείψεις πετρελαίου και η Ευρώπη αυξημένες τιμές. Η πρώτη κρίση είχε προέλθει από τον πόλεμο του Γιουμ Κιπουρ και η δεύτερη από την διαμάχη Ιράν – Ιράκ. Και στις 2 περιπτώσεις το ‘θέμα’ είχε ξεκινήσει από τις χώρες της Μέσης Ανατολής. Μετά από 50 χρόνια ξαναβρισκόμαστε στο ίδιο έργο θεατές και βλέπουμε από την τηλεόραση μας που θα πέσει η επόμενη βόμβα. Η επίθεση της Χαμάς έπιασε στον ύπνο το κράτος του Ισραήλ αλλά και τις μυστικές υπηρεσίες των συμμάχων της. Θεωρητικά ο στόχος της Χαμάς είναι να ξαναφέρει το Παλαιστινιακό πρόβλημα σε τραπέζι συζήτησής αφού δεν δείχνει να είχε κάποιο σοβαρό αντικειμενικό στόχο. Δεν μπορεί να είναι ο αντικειμενικός στόχος να πυρπολήσει δυο ‘χωριά’ και να διαλύσει μια μουσική εκδήλωση.
Όποιος έχει παρακολουθήσει την σύγχρονη ιστορία της περιοχής θα θυμηθεί πολύ εύκολα ότι κάθε 4- 5 χρόνια γίνεται ένα πόλεμος, σκοτώνονται κάποιες χιλιάδες κόσμου, καταστρέφονται όλες οι υποδομές και στην συνέχεια έχουμε μια ‘μόνιμή΄ εκεχειρία που θα την έχουν προτείνει οι μεγάλες προστάτιδες χώρες και ξεκινάνε από την αρχή να μαζέψουν τα κομμάτια τους. Δηλαδή γίνεται ένας πόλεμος που οδηγεί με πολύ δραματικό τρόπο σε ένα αδιέξοδο που αφήνει πίσω του καταστραμμένες πόλεις και πολύ πόνο από τις ανθρώπινες απώλειες που έχει η κάθε κοινωνία.
Σε πρώτη φάση η περιοχή είναι μεγάλου ενεργειακού ενδιαφέροντος αφού στην ευρύτερη περιοχή παράγεται πετρέλαιο αλλά στην περιοχή είναι και βασικός διάδρομος της παγκόσμιας ναυτιλίας. Όλοι οι οικονομικοί οργανισμοί κα παράγοντες συμφωνούν ότι η παγκόσμια οικονομία είναι σε ένα ευάλωτο και ασταθές περιβάλλον λόγω του Ουκρανικού πολέμου και των κινήσεων που κάνουν η Ρωσία και η Κίνα. Επομένως με αυξημένο το επικείμενο κόστος της ενέργειας προβλέπεται μεγαλύτερος πληθωρισμός και μειωμένη ανάπτυξη. Το ζήτημα μας δεν είναι αν θα επηρεαστεί αλλά το πόσο θα επηρεαστεί.
Όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι η απάντηση του Ισραήλ θα είναι μια μεγάλης έκτασης πολεμική επιχείρηση για να τιμωρηθεί η Χαμάς και όσοι την υποστηρίζουν και να αποκατασταθεί το κύρος του εβραϊκού κράτους και της κυβέρνησής του. Η πιθανότητα να εμπλακούν ενεργά οι Αμερικάνοι δεν είναι απίθανη και θεωρώ ότι παίζει το ρόλο του μπαμπούλα στις υπόλοιπες αραβικές χώρες και όχι του Σταυροφόρου που ήρθε να επιβάλει το σωστό και δίκαιο. Το Ιράν δεν έχει ξεκαθαρίσει τι θα κάνει γιατί οι παράγοντες της Τεχεράνης είναι επιφυλακτικοί αυτός είναι ο λόγος που δεν απάνταει στους βομβαρδισμούς προς της Χεζμπολαχ ( στρατιωτική οργάνωση του Λιβάνου και της Συρίας που υποστήρίζονται από το Ιραν) και έχουν το βλέμμα τους στραμμένο στον Μπαιντεν και το τι ρόλο θα παίξουν τα Αμερικανικά στρατεύματα. Οι παράγοντες που θα καθορίσουν την στάση του είναι οι δημοσκοπήσεις ( που τον δείχνουν πίσω) αλλά και το Αμερικάνικο Εβραϊκό λόμπι. Ευχή μας είναι να μην εμπλακούν περισσότερο ούτε η Αμερική, ούτε το Ιράν γιατί τα αποτελέσματα στον τομέα της οικονομίας δεν θα είναι καλά και θα δούμε ένα ντόμινο ανατιμήσεων σε όλη την Ευρώπη. Το συγκεκριμένο σκηνικό εγκυμονεί κινδύνους για την ευστάθεια των ευρωπαϊκών οικονομιών, καθώς η πληγή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία παραμένει ακόμη ανοιχτή -το ίδιο και οι επιπτώσεις στην ενεργειακή ακρίβεια παρά τα διεθνή εύσημα που εξακολουθεί να αποσπά η ελληνική οικονομία.
Η στάση της Τουρκίας έβαλε τέλος και στα σενάρια για μεταφορά των κοιτασμάτων του Ισραήλ στην Ευρώπη μέσω των εδαφών της και να προσδίδει ρεαλιστικότερες διαστάσεις στον αγωγό EastMed, που έχει σχεδιαστεί για τη μεταφορά των κοιτασμάτων μέσω της Κύπρου και της Ελλάδας. Εννοείται ότι έχουν σταματήσει ή έχουν κάνει παύση εργασιών τα σημαντικά ενεργειακά έργα για τη μεταφορά των κοιτασμάτων φυσικού αερίου του Ισραήλ (EastMed) στην Ευρώπη και ηλεκτρικών διαδρόμων για τη μεταφορά πράσινης ενέργειας (EuroAsia Interconnector) και Saudi Greek Interconnection αλλά δεν είναι κάτι που πρέπει να μας απασχολεί αυτή την στιγμή.
Τα παραπάνω θα μας βοηθήσουν θετικά στην διαμόρφωση των τιμών της ενέργειας στο μέλλον αλλά αυτή την στιγμή πρέπει να δούμε τι θα γίνει με την θέρμανση και τις τιμές της ενεργείας στην περιοχή μας και πιο συγκεκριμένα με τους πληγέντες που προσπαθούν να οργανώσουν την ζωή τους μέσα στα συντρίμμια που άφησε ο Daniel. Για την ώρα βλέπουν τις τιμές να αναβαίνουν και να ακούνε τις προσευχές από τα στελέχη του Υπουργείου Ενέργειας να έχουμε καλό καιρό!
Υστερόγραφο 1 : Η χώρα μας έχει στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου και LNG και φυσικά το μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο, άρα δεν ξεμένουμε
Υστερόγραφο 2: Έχουμε και φίλους πολλά ΄κοράκια’, άρα να είστε σίγουροι ότι θα πληρώσουμε κάτι παραπάνω…
Χρήστος Τσαμαδιάς - Ενεργειακός Σύμβουλος
