Σάββατο 7 Δεκεμβρίου 2024

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΕΛΙΟΥ ΝΤΙΚΟΥΛΗ-ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΧΑΤΖΗΜΑΡΚΑΚΗ

Όταν ενημερώθηκα ότι δυο ηθοποιοί και συγγραφείς, ο Στέλιος Ντικούλης και η Κατερίνα Χατζημαρκάκη, θέλουν να κάνουν μια παρουσίαση του βιβλίου τους με σκοπό να βοηθήσουν τον Βασίλη Πιπέρη χάρηκα γιατί ο Βασίλης είναι ένας καλός φίλος και γνωρίζω τις ανάγκες του.

Τους γνώριζα και τους δυο από την πορεία τους στα καλλιτεχνικά πράγματα της πόλης αλλά όχι προσωπικά. Τηλεφώνησα στον Στέλιο Ντικούλη και του ζήτησα να βρεθούμε. 2ntikoulisΑνταποκρίθηκαν στην πρόσκληση μου και βρεθήκαμε στα γραφεία της Ε.Ο. ΣΤΗΡΙΞΗ. Μιλήσαμε πολύ και για πολλά και με εντυπωσίασαν με τον τρόπο σκέψης και λειτουργίας τους. Μου αφιέρωσαν και ένα αντίτυπο του βιβλίου τους. Το βιβλίο αποτελείται από το θεατρικό έργο μυστηρίου της Κατερίνας Χατζημαρκάκη με τίτλο «ΑΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ» και τη σατιρική κωμωδία «ΔΑΝΕΙΣΤΗΚΑ ΤΗ ΖΩΗ ΣΟΥ», του Στέλιου Ντικούλη. Η πρωτοτυπία του έγκειται στο ότι το βιβλίο έχει δυο ξεχωριστά εξώφυλλα, ένα από την κάθε πλευρά που το καθένα παρουσιάζει το έργο του κάθε συγγραφέα.
Είχα την τύχη να διαβάσω πρώτα την  «Αχαρτογράφητη διαδρομή», ένα θεατρικό έργο μυστηρίου της Κατερίνας Χατζημαρκάκη, με ποικίλα συναισθήματα, απρόσμενες εξελίξεις και αναπάντητα ερωτήματα. Μια υπόθεση που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον, σε μια μόνιμη εναλλαγή ουτοπίας και ρεαλισμού. Η Κατερίνα καταφέρνει να σε κρατά σε αγωνία μέχρι το τέλος του έργου.
Μόλις το γύρισα ανάποδα και διάβασα το έργο «Δανείστηκα τη ζωή σου» που είναι μια σατιρική κωμωδία του Λαρισαίου Στέλιου Ντικούλη αποφορτίστηκα αμέσως. Στο έργο σκιαγραφείται με σπαρταριστό τρόπο, πως ακόμα κι αν όλοι έχουμε διαφορετικές ζωές, εκείνο που μένει είναι η αγάπη, η καλοσύνη και η ποιότητα ζωής. Το πηγαίο χιούμορ του Στέλιου και τα σπαρταριστά απρόοπτα βγάζουν πολύ γέλιο αλλά και σε βάζουν στην διαδικασία να σκεφθείς κάποια πράγματα.
Ας δούμε όμως τι λένε οι ίδιοι οι δημιουργοί του βιβλίου για το έργο τους και όχι μόνο.

-Δυο συγγραφείς, δυο έργα σε ένα βιβλίο. Πως προέκυψε αυτή η ιδέα;
1xatzimarkakiΚατερίνα Χατζημαρκάκη: Θελήσαμε με τον Στέλιο, να γράψουμε ένα βιβλίο, με δύο διαφορετικά θεατρικά έργα. Ένα έργο μυστηρίου και μια σατιρική κωμωδία. Θεωρώ πως ήταν μια πρωτότυπη ιδέα αλλά ταυτόχρονα και ελκυστική. Σκοπός μας, ήταν και τα δυο έργα να έχουν ένα κοινό παρανομαστή υπόθεσης. Και ποιος ήταν αυτός; O ένας ήρωας να ζήσει κατά ένα παράδοξο τρόπο, την ζωή του άλλου. Μια προσπάθεια, που πιστεύουμε πως βρήκε ανταπόκριση και άξιζε τον κόπο.
 Στέλιος Ντικούλης: Το να γράψεις σε ένα βιβλίο, δύο έργα, από διαφορετικούς χώρους συγγραφής, την σάτιρα και το θέατρο μυστηρίου και να έχουν την ίδια βάση θεματολογίας, δεν το συναντάς εύκολα. Για μένα αποτέλεσε πρόκληση. Το επιχειρήσαμε και απ’ ότι φαίνεται πέτυχε. Τα έργα άρεσαν στον κόσμο. Οι αναγνώστες μπορούν να ταξιδέψουν στο θέατρο μυστηρίου με το έργο της Κατερίνας «αχαρτογράφητη διαδρομή» ή και να γελάσουν με την σατιρική μου κωμωδία, «δανείστηκα τη ζωή σου». Ήταν μια ιδέα, που την συζήτησα με την Κατερίνα, την υλοποιήσαμε και είχε αποδοχή. Κάτι που μας χαροποιεί ιδιαίτερα.


 -Η πρωτοτυπία των δυο εξωφύλλων πως αντιμετωπίστηκε από το κοινό το οποίο σίγουρα ξαφνιάζεται όταν πάρει το βιβλίο.
Κατερίνα Χατζημαρκάκη: Σίγουρα, στην αγορά βιβλίων είναι κάτι σπάνιο. Ο κόσμος έδειξε έκπληξη και ευχαρίστηση για το γεγονός. Επίσης το να ενώνουν, δύο συγγραφείς τις δυνάμεις τους, στην εποχή της ατομικότητας, είναι κάτι που δείχνει πως η τέχνη έχει και άλλη οπτική. Την οπτική του πλουραλισμού και της συνεργασίας.
 Στέλιος Ντικούλης: Στο κοινό πάντα αρέσουν οι νέες απόψεις. Όταν ξεφεύγεις από τα στεγανά και τα αυτονόητα, σου ανοίγεται ο δρόμος της πρωτοτυπίας. Πέρα από το περιεχόμενο, του βιβλίου που σίγουρα ξάφνιασε τον κόσμο, το γεγονός των δύο εξωφύλλων σίγουρα άρεσε. Υπήρξαν μάλιστα και πολλά ευτράπελα, όταν προσφέραμε σε φίλους το βιβλίο, όπου το στριφογύριζαν αρκετές φορές μέχρι να διαπιστώσουν ποιο είναι το εξώφυλλο. Όπως και να έχει το πράγμα, πιστεύω πως είναι κάτι καινούργιο στο χώρο της συγγραφής.


 -Ένα έργο μυστηρίου και μια κωμωδία έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Το απρόοπτο, το εξωπραγματικό θα έλεγα. Αυτό πιστεύετε ότι δένει τα δυο έργα ή το καθένα κρατάει τα δικά του χαρακτηριστικά;
Κατερίνα Χατζημαρκάκη: Η βάση των δυο έργων είναι η ίδια. Τα χαρακτηριστικά του απρόοπτου και του εξωπραγματικού, που αναφέρατε υπάρχουν και κυριαρχούν και στα δυο έργα. Το ότι, το ένα είναι θέατρο μυστηρίου και το άλλο σατιρική κωμωδία, δεν αναιρεί τα στοιχεία του σασπένς και της έντασης. Το αποκορύφωμα της έντασης, σε ένα θέατρο μυστηρίου εκφράζεται με την αγωνία, ενώ σε ένα κωμικό έργο εκφράζεται με το γέλιο. Μια εναλλαγή καταστάσεων, που δεν παύει να κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνωστικού ή στην περίπτωση της παράστασης του θεατρόφιλου κοινού. Εν κατακλείδι θεωρώ πως πρόκειται για την περίπτωση δυο συνιστουσών με μια συνισταμένη.
1ntkoulis Στέλιος Ντικούλης: Σίγουρα όταν υπάρχει κοινή συγγραφική βάση, τα έργα «δένονται».      Με άλλα λόγια, αποτελούν την περιγραφή δύο διαφορετικών εκδοχών, της ίδιας θεματολογίας. Θεωρώ πως και τα δύο έργα, διατηρούν αναλλοίωτα, τα βασικά τους χαρακτηριστικά. Είναι όπως βλέπουμε το ίδιο γεγονός μέσα στη ζωή, με δύο οπτικές. Ο σοφός λαός λέει σε μια παροιμία «δεν γίνεται γάμος χωρίς κλάμα και κηδεία δίχως γέλιο». Βέβαια τα χαρακτηριστικά της «Αχαρτογράφητης διαδρομής» εξυπηρετούν της ανάγκες ενός θεάτρου μυστηρίου. Το ανεξήγητο και το εξωπραγματικό. Στο «Δανείστηκα τη ζωή σου», αντλώ στοιχεία από την δυναμική της σάτιρας. Σχολιασμός της επικαιρότητας, αναπάντεχες και απρόσμενες εξελίξεις, που διανθίζουν την ιστορία.  


 -Το βιβλίο – αν δεν κάνω λάθος – είναι αυτοέκδοση και αναφέρεται ότι τα έσοδα του θα διατεθούν για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Τι σας οδήγησε σ’ αυτή την απόφαση σε μια εποχή δύσκολη οικονομικά;
Κατερίνα Χατζημαρκάκη: Όταν έχουν ισοπεδωθεί τα πάντα, όταν η πνευματική ένδεια κυριαρχεί, όταν βλέπεις γύρω σου να έχουν εκμηδενιστεί οι ηθικές και υλικές αξίες, δεν μπορείς να μείνεις ασυγκίνητος. Όσο μας επέτρεψαν οι δυνατότητες μας, με τον Στέλιο, θελήσαμε να κάνουμε κάτι που να πιάσει τόπο. Και αυτό είναι η φιλανθρωπία ή καλύτερα, θα χρησιμοποιούσα την λέξη συμπαράσταση. Όλοι έχουμε την ανάγκη συμπαράστασης, στη ζωή μας. Άλλος ηθική, άλλος ψυχολογική, άλλος υλική. Από αυτήν την άποψη, νιώθουμε όμορφα να κάνουμε κινήσεις μέσω της τέχνης που αγαπούμε και να προσφέρουμε κάπου τα έσοδα από την πώληση του βιβλίου μας. Πρέπει οι καλλιτέχνες να δείχνουν έμπρακτα την ευαισθησία τους, προς όλους τους ανθρώπους. Άλλωστε η τέχνη δεν είναι εκείνη που απευθύνεται σε όλο τον κόσμο;
Στέλιος Ντικούλης: Όταν εξέδωσα το πρώτο μου βιβλίο, εδώ και 11 χρόνια, υποσχέθηκα πως κάθε φορά που θα εκδίδω ένα βιβλίο, τα έσοδα θα δίνονται για φιλανθρωπικό σκοπό. Και στα έξι βιβλία μου, αυτό έπραξα. Το ίδιο κάνω και τώρα με την Κατερίνα. Ο κόσμος της τέχνης, πρέπει να χαρακτηρίζεται από αλληλεγγύη και ανθρωπιά. Σπάνια κάποιος έβγαλε λεφτά, από αυτό τον χώρο. Πάνω απ’ όλα, τέχνη είναι κατάθεση ψυχής. Επομένως το να κινείσαι δόλια και ιδιοτελώς, είναι κάτι που δεν τιμά τον πολιτισμό. Γενικότερα ο πολιτισμός, δεν είναι ούτε χρηματιστήριο, ούτε κομπίνα. Όσοι το κάνουν αυτό, ματαιοπονούν. Ελπίζουμε, με την Κατερίνα, πως προσθέσαμε ένα λιθαράκι, σ’ αυτό που λέγεται ευαισθησία και αλληλεγγύη.


 -Ας πάμε στο μεράκι σας (δεν το λέω επάγγελμα) στο Θέατρο. Θα δουλέψετε μαζί φέτος; Και τι θα δούμε την σεζόν που έρχεται;
Κατερίνα Χατζημαρκάκη: Επειδή τα πράγματα είναι πάντα ρευστά, δεν μπορώ να δρομολογήσω από τώρα κάτι. Εξαρτάται και από την δουλειά μου. Έχω κάποια επαφή με το θέατρο τεχνών που συνεργάζομαι τα τελευταία χρόνια και καλώς εχόντων των πραγμάτων, ίσως να είμαι εκεί.
Στέλιος Ντικούλης: Πιστεύω πως είναι νωρίς να απαντήσω, για τον χειμώνα που έρχεται. Υπάρχει κάποια πρόταση από το θέατρο τεχνών, έχω κάποιες επαφές και με άλλες θεατρικές ομάδες όπου συζητιούνται κάποιες προτάσεις. Προς το παρόν, εύχομαι να ήμαστε καλά και όλα θα έρθουν στο χρόνο τους.


 -Η οικονομική κρίση που βιώνουμε έχει επηρεάσει θετικά ή αρνητικά την τέχνη;
Κατερίνα Χατζημαρκάκη: Θεωρώ πως η οικονομική κρίση, έχει να δώσει πολλές καλλιτεχνικές αντιπροτάσεις. Και κυρίως μέσω του θεάτρου. Το θέατρο ανέκαθεν είχε αντανακλαστικά αντίδρασης, απέναντι σε κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις. Μας συμβαίνει το ευτύχημα, ο πολιτισμός, να εκφράζει το κοινό αίσθημα ενός λαού. Να είναι ο καθρέπτης της κοινωνίας μας. Δεν θα μπορούσε επομένως, η οικονομική κρίση, να μην δημιουργήσει αντισώματα στον σύγχρονο κατήφορο.  
Στέλιος Ντικούλης: Θετικά με την έννοια των αφορμών. Δηλαδή, όταν σε μια χώρα επικρατεί ευημερία, σίγουρα η τέχνη και κυρίως το θέατρο πιθανόν να αναπαράγει έργα, χωρίς σάτιρα. Ας μην ξεχνάμε πως, όλα τα μεγάλα έργα του θεάτρου, από τον Αριστοφάνη μέχρι τον Ευριπίδη, τον Αισχύλο ή ακόμα και τους σύγχρονους σπουδαίους Έλληνες συγγραφείς, τον Σακελλάριο, τον Τσιφόρο, τον Ψαθά κλπ, είχαν να αναδείξουν θέματα μέσα από τις κακουχίες και τα δεινά του λαού. Πάντα σε περιόδους κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών κρίσεων το θέατρο και γενικότερα η τέχνη έχει αναδείξει αριστουργήματα. «Οι γερμανοί ξανάρχονται», «η Λυσιστράτη» και πόσα άλλα θαυμάσια έργα.  
 -Κατά την γνώμη σας η Λάρισα παράγει ή αναπαράγει τέχνη;
Κατερίνα Χατζημαρκάκη: Η Λάρισα και παράγει και αναπαράγει τέχνη. Υπάρχουν πολλές θεατρικές ομάδες, πολλοί σύλλογοι και γενικότερα μεγάλο ενδιαφέρον. Όχι μόνο στο θέατρο αλλά και στην μουσική, στα εικαστικά, στον χορό. Είναι μια πόλη, που έχει ανεβάσει τον πήχη στον χώρο της τέχνης. Έχει αναδείξει σπουδαίους καλλιτέχνες και ανθρώπους που αγαπούν αυτό που κάνουν.
Στέλιος Ντικούλης:  Σίγουρα. Είμαι ευτυχής που ζω σε μια τέτοια πόλη. Υπάρχει πολυφωνία σε όλα τα επίπεδα, παρ’ όλες τις διαφορές, που μπορεί να συναντούμε. Δεν με ενοχλεί καθόλου. Φανταστείτε μια πόλη, πλήρως αδιάφορη για την τέχνη. Να υπήρχε νωθρότητα και αδιαφορία είτε για την παραγωγή, είτε για την αναπαραγωγή έργων. Θα ήταν σίγουρα ένα θλιβερό σκηνικό. Και επειδή η τέχνη, πάνω απ’ όλα σημαίνει, δυνατότητα έκφρασης και κατά δεύτερο λόγο κατάθεση ψυχής, έχω να πω, πως η Λάρισα είναι κορυφαία πόλη στο θέμα της τέχνης. Έδωσε και σίγουρα έχει να δώσει πολλά ακόμα.

Εγώ το μόνο που έχω να πω για όλα αυτά είναι ότι όταν ο καλλιτέχνης έχει ανησυχίες και ανθρωπιά τότε η κοινωνία μας μόνο κέρδος μπορεί να έχει. Και να τους ευχηθώ να συνεχίσουν με επιτυχία την καλλιτεχνική τους διαδρομή αλλά και τον σωστό δρόμο που έχουν επιλέξει…
Φώτης Βακιρτζηδέλης