- Τι είναι το τενόντιο πέταλο;
Το στροφικό (τενόντιο) πέταλο του ώμου είναι η τενόντια απόληξη(άκρη) τεσσάρων μυών που συνδυάζονται για να σχηματίσουν ένα ''πέταλο''  γύρω από το άνω άκρο του οστού του βραχιονίου στην περιοχή του ώμου.. Οι τέσσερεις αυτοί μύες – ο υπερακάνθιος, ο υπακάνθιος, ο υποπλάτιος, και ο ελάσσων στρογγύλος – εκφύονται από την ωμοπλάτη και όλοι μαζί ενώνονται για να σχηματίσουν ένα κοινό τένοντα με τη μορφή πετάλου που καταφύεται στο  βραχιόνιο οστούν..
Το στροφικό πέταλο συμμετέχει στην ανύψωση και περιστροφή του άνω άκρου μας καθώς και στη σταθεροποίηση της κεφαλής του βραχιονίου εντός της άρθρωσης του ώμου.
- Ποιες αιτίες προκαλούν τη ρήξη και πως μπορεί να αντιληφθεί κάποιος αν έχει υποστεί μία;
Η ρήξη του στροφικού πετάλου μπορεί να είναι αποτέλεσμα ενός οξέος τραυματισμού ή μπορεί να προκληθεί από τη φθορά και τελικά τη ρήξη ενός τένοντα που έχει υποστεί χρόνια καταπόνηση και σταδιακή εκφύλιση.
Κακώσεις που προκαλούν ρήξεις είναι π.χ. μια πτώση στο άνω άκρο, ένα εξάρθρωμα ώμου σε ηλικίες άνω των 40 ετών και μία ρίψη(δίσκου-ακόντιου-σφαίρας)σε αθλητές.
Η πρόσκρουση (τριβή) του τένοντα στο κάτω μέρος του ακρωμίου (απόφυση της ωμοπλάτης – επωμίδα) προκαλεί τις περισσότερες ρήξεις σε ηλικίες άνω των 40 ετών.
Τυπικά, ο ασθενής αισθάνεται πόνο στην πρόσθια περιοχή του ώμου ο οποίος μπορεί να αντανακλά στην εξωτερική επιφάνεια του βραχιονίου. Συνήθως εμφανίζεται σε δραστηριότητες των χεριών πάνω από το κεφάλι (τοποθέτηση σκεύους σε ψηλό ντουλάπι-λήψη αντικειμένου από ράφι). Ιδιαίτερα χαρακτηριστικός είναι ο πόνος που προκαλεί ο ύπνος στο πάσχον άκρο (νυχτερινός πόνος). Το χέρι εμφανίζει επώδυνο περιορισμό απλών καθημερινών εργασιών όπως το χτένισμα των μαλλιών και το κούμπωμα του στηθόδεσμου (γυναίκες).
Εάν η ρήξη είναι αποτέλεσμα τραυματισμού μπορεί να συνοδεύεται από έναν οξύ πόνο, ένα αίσθημα σχισίματος ή υποχώρησης στον ώμο και άμεση αδυναμία του χεριού.
- Αν υπάρχει ήδη μία ρήξη και ο ώμος χρησιμοποιείται χωρίς κανένα περιορισμό υπάρχει πιθανότητα να επιδεινωθεί η βλάβη;
Μια ρήξη του στροφικού πετάλου μπορεί να επεκταθεί και να μεγαλώσει με την πάροδο του χρόνου. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε με την επαναλαμβανόμενη χρήση είτε με νέο τραυματισμό. Είναι συχνό φαινόμενο σε ασθενείς με γνωστή ρήξη στροφικού πετάλου να έχουν ένα επεισόδιο με οξύ πόνο και αδυναμία μετά από ένα πολύ μικρό τραυματισμό. Πιθανότατα, αυτό αντιπροσωπεύει μια επέκταση της υπάρχουσας ρήξης.
Έτσι, αν κάποιος έχει μια γνωστή ρήξη στροφικού πετάλου που δεν έχει αντιμετωπιστεί, μια αλλαγή προς το χειρότερο του πόνου ή μια ελάττωση στη δύναμη του χεριού  συνήθως σημαίνει ότι η ρήξη μεγάλωσε.
- Πότε είναι αναγκαία η επίσκεψη στον ορθοπεδικό;
Όταν ο ώμος πονάει ύστερα από κάποιον τραυματισμό ή όταν ο πόνος γίνεται σταδιακά χρόνιος και βαθμιαία χειρότερος. Ο ιατρός θα θέσει τη διάγνωση και θα αρχίσει τη θεραπεία. Η κλινική εικόνα, οι κλινικές δοκιμασίες(τεστ) και η εξέταση γενικότερα είναι εξαιρετικά χρήσιμες. Όταν κρίνεται αναγκαίο ακολουθεί απεικονιστικός έλεγχος. Ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε ακτινογραφία(αποκαλύπτει συνοδές βλάβες των οστών αλλά όχι τη ρήξη),σε υπέρηχο (άμεση εξέταση αλλά όχι το ίδιο λεπτομερής σε σύγκριση με τη μαγνητική) ή σε μαγνητική τομογραφία. Έτσι επιβεβαιώνεται η διάγνωση.
Η πρώιμη, γρήγορη, έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση μιας ρήξης (ιδιαίτερα της οξείας) είναι καθοριστική στην αποφυγή της εγκατάστασης των συμπτωμάτων της απώλειας της δύναμης και του εύρους κίνησης του ώμου.
- Μπορεί μία ρήξη να επουλωθεί ή να αντιμετωπιστεί χωρίς χειρουργείο;
Μερικές ρήξεις του στροφικού πετάλου μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά. Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, η φυσικοθεραπεία, η μυϊκή ενδυνάμωση, η τροποποίηση της δραστηριότητας και οι εγχύσεις κορτιζονούχων ή βιολογικών παραγόντων μπορούν να προσφέρουν κάποιο όφελος στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ρήξης του στροφικού πετάλου. Οι στόχοι εξάλλου της αντιμετώπισης είναι η ανακούφιση απ’ τον πόνο και η αποκατάσταση της λειτουργικότητας και της δύναμης του πάσχοντος ώμου. Παρόλο που η πλειονότητα των ρήξεων δεν μπορεί να επουλωθεί από μόνη της, σε κάποιους ασθενείς η υπολειπόμενη κίνηση και ισχύς στον ώμο μπορεί να είναι ικανοποιητική, ειδικότερα όταν αφορά το μη επικρατούν άνω άκρο ή δεν έχουν απαίτηση χρήσης του υψηλότερα από το οριζόντιο επίπεδο(συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας ασθενείς). Αν όμως κάποιος είναι αρκετά ενεργός και επιθυμεί χρήση του άνω άκρου για εργασία ή σπορ πάνω από το επίπεδο του κεφαλιού(ασθενής υψηλών απαιτήσεων), τότε είναι πιο πιθανό να προταθεί η χειρουργική θεραπεία, ιδιαίτερα αν έχει αποτύχει η συντηρητική θεραπεία.
- Επομένως ποιοι είναι οι παράγοντες που καθορίζουν ποιες ρήξεις πρέπει να χειρουργηθούν;
Ο ορθοπεδικός οφείλει να συνεκτιμήσει: τη συχνότητα και ένταση του πόνου, το εύρος κίνησης και πόσο έχει περιοριστεί, το μέγεθος της ρήξης, πόσο πρόσφατη είναι η ρήξη, αν είναι αποτέλεσμα οξύ τραυματισμού ή χρόνιας εκφύλισης, αν εντοπίζεται στο επικρατούν άνω άκρο(στο ''καλό-δυνατό'' άκρο), την ηλικία του ασθενούς, τις επαγγελματικές συνήθειες του και άλλες υψηλές απαιτήσεις και ιδιαιτερότητες στους αθλητές.
Για παράδειγμα: μία εκφυλιστική ρήξη σε ασθενή μεγαλύτερης ηλικίας (>60 ετών) που ανταποκρίθηκε καλά στη συντηρητική θεραπεία δεν χρειάζεται χειρουργείο. Μία μεγάλη ή ολική ρήξη σε νεαρό χειρωνάκτη ή αθλητή ρίψεων απαιτεί χειρουργική συρραφή. Τέλος μία εκφυλιστική ρήξη που ανταποκρίνεται μέτρια στη συντηρητική θεραπεία και επηρεάζει σε κάποιο μικρό βαθμό την ποιότητα ζωής του ασθενούς μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης μεταξύ ιατρού και πάσχοντος για το ενδεχόμενο όφελος της χειρουργικής επέμβασης.
- Ποιες είναι οι διαθέσιμες επιλογές για τη χειρουργική αποκατάσταση;
Ο τύπος της χειρουργικής αποκατάστασης που θα επιλεγεί βασίζεται κυρίως στα ευρήματα κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Μια ρήξη π.χ. μερικού πάχους μπορεί να απαιτήσει μόνο μια διαδικασία απόξεσης ή ομαλοποίησης που ονομάζεται νεαροποίηση. Μια ρήξη ολικού πάχους στη μάζα του τένοντα μπορεί να επιδιορθωθεί με τελικό-τελική συρραφή. Αν ο τένοντας έχει αποσπαστεί από την κατάφυσή του στο βραχιόνιο, θα πρέπει να επανακαθηλωθεί στο σημείο πρόσφυσής του στο οστό με άγκυρες.
Τρεις τεχνικές χρησιμοποιούνται για την επιδιόρθωση της ρήξης του στροφικού πετάλου: η παραδοσιακή ανοικτή μέθοδος (χρησιμοποιείται ολοένα και λιγότερο), η mini-open (ανοικτή μεν, μικρής επεμβατικότητας δε) και η αρθροσκοπική(ελάχιστης επεμβατικότητας με είσοδο εργαλείων διαμέσου πολύ μικρών τομών). Σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί μεταφορά υγιούς τένοντα σε θέση του παθολογικού (τενοντομεταφορά).
- Πόσο σημαντική είναι η αποκατάσταση στη θεραπεία μιας ρήξης;
Η αποκατάσταση διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο στην επιτυχία τόσο της συντηρητικής όσο και της χειρουργικής θεραπείας. Όταν συμβεί μία ρήξη στο τενόντιο πέταλο, αποτελούν συχνά φαινόμενα σαν επακόλουθα αυτής, η ατροφία των μυών γύρω από το βραχίονα και η απώλεια του εύρους κίνησης στον ώμο. Έτσι, καθίσταται απαραίτητο ένα πρόγραμμα κινησιοθεραπείας και ασκήσεων ενδυνάμωσης με στόχο την ανάκτηση της μυϊκής ισχύος και τη βελτίωση της λειτουργικότητας του ώμου. Αξίζει να σημειωθεί πως ενώ η χειρουργική επέμβαση θα εξασφαλίσει την επιδιόρθωση της βλάβης του τένοντα, οι μύες γύρω από το βραχίονα θα παραμείνουν αδύναμοι· για να κριθεί επιτυχημένο το αποτέλεσμα όλης της διαδικασίας, θα πρέπει να καταβληθεί μια μεγάλη προσπάθεια κατά την αποκατάσταση με στόχο την ενδυνάμωση και την επαναφορά της λειτουργικότητας της άρθρωσης του ώμου. Η πλήρης αποκατάσταση μετά από μια τέτοια επέμβαση μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες. Ο χειρουργός σε στενή συνεργασία με το φυσιοθεραπευτή συστήνει ένα πρόγραμμα αποκατάστασης βασισμένο στις ανάγκες του ασθενούς και τα ευρήματα κατά τη διάρκεια του χειρουργείου.