Η έμφυλη βία είναι ένα καθημερινό, παγκόσμιο φαινόμενο, που πηγάζει από την ανισότητα των φύλων και εμπεριέχει τη χρήση υπαρκτής ή υποτιθέμενης δύναμης. Χρησιμοποιείται ως μέσο άσκησης κοινωνικού ελέγχου, τιμωρίας και σωφρονισμού των γυναικών.
Διαιωνίζεται εξαιτίας των κυρίαρχων κοινωνικών, πολιτισμικών και θρησκευτικών στερεοτύπων. Εντείνεται σε φάσεις πολεμικών συγκρούσεων και φυσικών καταστροφών, αλλά και σε περιόδους κρίσεων, με την αύξηση της ανεργίας, την ένταση της φτώχιας, την αποδόμηση του κράτους δικαίου, την κατάρρευση των προνοιακών δομών και του συστήματος υποστήριξης.
•Ποια άτομα πλήττει;
Οι γυναίκες και τα κορίτσια πλήττονται από την έμφυλη βία, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων.
Όλες οι γυναίκες μπορεί να υποστούν έμφυλη βία, ανεξάρτητα από την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο, την κοινωνική τάξη και την εθνικότητά τους. Ωστόσο, οι άνεργες, οι επισφαλώς εργαζόμενες, οι φτωχές γυναίκες και οι μετανάστριες, είναι πιο ευάλωτες, αφού δεν έχουν οικονομική ανεξαρτησία και κοινωνική στήριξη, με αποτέλεσμα να φοβούνται ακόμη περισσότερο να ζητήσουν βοήθεια.
Η έμφυλη βία στρέφεται και εναντίον των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων (λεσβιών, ομοφυλόφιλων, αμφιφυλόφιλων, τρανς, ιντερσέξ). Χρησιμοποιείται ως τιμωρία απέναντι σε όσους και όσες «αψηφούν τις νόρμες του κοινωνικού φύλου»
•Ποιες είναι οι κατηγορίες και οι μορφές της;
Ενδοοικογενειακή Bία
Ως ενδοοικογενειακή βία ορίζεται κάθε είδους σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βία που ασκείται σε βάρος του θύματος από τον πρώην ή νυν σύζυγο ή σύντροφο, καθώς και από μέλη της οικογένειάς του. Κύριες εκφάνσεις της ενδοοικογενειακής βίας αποτελεί η βία μεταξύ συζύγων ή συντρόφων, οι επιθέσεις εφήβων προς τους γονείς, η κακοποίηση και εκμετάλλευση ανήλικων ή ηλικιωμένων μελών της οικογένειας. Η βία μέσα στην οικογένεια μπορεί να εμφανίζεται με μορφές όπως είναι η ψυχολογική βία, η οικονομική εκμετάλλευση, η σωματική και η σεξουαλική κακοποίηση. Από τις πιο συνηθισμένες μορφές ενδοοικογενειακής βίας είναι αυτή που εκδηλώνεται από τον (πρώην ή νυν) σύζυγο ή σύντροφο προς τη σύζυγο ή σύντροφο αντίστοιχα.
Βιασμός
Βιασμός είναι ο εξαναγκασμός ατόμου, με σωματική βία ή με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου, σε συνουσία ή σε άλλη ασελγή πράξη ή σε ανοχή της (άρθρο 336 παράγραφος 1 του Ποινικού Κώδικα). Ο βιασμός είναι το πιο αποτρόπαιο έγκλημα. Είναι ένα έγκλημα εξουσίας και επιβολής που προσβάλλει βάναυσα την προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια του θύματος.
Σεξουαλική Παρενόχληση
Η σεξουαλική παρενόχληση είναι η εκάστοτε συμπεριφορά σεξουαλικού περιεχομένου ή άλλη έμφυλη συμπεριφορά, η οποία παραβιάζει την αξιοπρέπεια γυναικών και ανδρών στον χώρο εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της συμπεριφοράς των προϊσταμένων και των συναδέλφων. Είναι μια ανυπόφορη παραβίαση της αξιοπρέπειας των εργαζομένων ή των εκπαιδευομένων και είναι απαράδεκτη στις περιπτώσεις που: • Μια τέτοια συμπεριφορά είναι ανεπιθύμητη, αθέμιτη και προσβλητική. • Εργοδότες ή συνάδελφοι χρησιμοποιούν την απόρριψη ή την αποδοχή μιας τέτοιας συμπεριφοράς εκ μέρους ενός προσώπου ως βάση για μια απόφαση που επηρεάζει την πρόσβαση του εργαζομένου στην επαγγελματική κατάρτιση, στην εργασία, στη συνέχιση της απασχόλησης, στην προαγωγή, στο μισθό ή και σε άλλες συνθήκες εργασίας. • Τέτοιου είδους συμπεριφορά δημιουργεί ένα κλίμα εργασίας εκφοβιστικό, εχθρικό ή ταπεινωτικό για το άτομο. • Η σεξουαλική παρενόχληση συνδέεται με ένα ανασφαλές, αβέβαιο και επικίνδυνο ψυχοκοινωνικά εργασιακό περιβάλλον.
Trafficking
Μια σύγχρονη μορφή δουλείας. Ο επίσημος ορισμός του trafficking αντλείται διεθνώς από το «Πρωτόκολλο των Ηνωμένων Εθνών για την Αποτροπή Καταστολή και τη Τιμωρία της Παράνομης διακίνησης Προσώπων με σκοπό τη Σεξουαλική και Οικονομική Εκμετάλλευση ιδιαίτερα Γυναικών και παίδων» και αφορά τη στρατολόγηση, μεταφορά, μετακίνηση, ή εγκατάσταση προσώπων, μέσω απειλής, ή χρήσης βίας, & άλλων μορφών εξαναγκασμού, της απαγωγής, του δόλου, της κατάχρησης μιας τρωτής ή ευάλωτης θέσης, της προσφοράς ή της αποδοχής οικονομικού ή άλλου οφέλους για την επίτευξη της σύμφωνης γνώμης ενός προσώπου το οποίο ασκεί έλεγχο ή εξουσία επί άλλου προσώπου για το σκοπό της εκμετάλλευσης. Η εκμετάλλευση περιλαμβάνει την εκμετάλλευση της πορνείας ή άλλες μορφές σεξουαλικής εκμετάλλευσης, την εξαναγκαστική εργασία ή τη λήψη σωματικών οργάνων. Ο ορισμός αυτός είναι γνωστός ως «Πρωτόκολλο του Palermo» (2000) ή «Πρωτόκολλο του Trafficking».
Ποιες είναι οι συνέπειές της;
Η έμφυλη βία είναι ιδιαίτερα επώδυνο βίωμα. Οι άμεσες συνέπειές της είναι πολλαπλές. Απειλεί τη σωματική υγεία των γυναικών και των ατόμων, που την έχουν υποστεί ή κινδυνεύουν από αυτή. Οι σωματικές βλάβες, η ψυχική και συναισθηματική αποσταθεροποίηση, οι επιπλοκές στην εγκυμοσύνη, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ακόμη και ο θάνατος, είναι μερικές από τις συνέπειές της.
Οι επιπτώσεις της είναι έντονες στην ψυχική και συναισθηματική υγεία. Ενδεικτικά αναφέρουμε: μετατραυματικό στρες, ανασφάλεια, κατάθλιψη, θυμός, φόβος, ντροπή αυτοκαταστροφική διάθεση. Μάλιστα το θύμα συνήθως κατηγορεί και μισεί τον εαυτό του.
Τέλος δεν εκλείπουν και οι συνέπειες στην κοινωνικότητα των γυναικών, αφού συχνά όσες έχουν υποστεί έμφυλη βία κατηγορούνται οι ίδιες για όσα τους συνέβησαν, στιγματίζονται, απομονώνονται και απορρίπτονται από το κοινωνικό τους περιβάλλον, χάνουν την κοινωνική λειτουργικότητας τους, με συνέπειες και στα παιδιά τους σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας .
Τι λένε οι έρευνες;
-1 στις 5 γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού, παγκοσμίως
-40% με 50% των γυναικών έχει αναφέρει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας, στην Ε.Ε.
-35% των γυναικών βιώνουν κάποια μορφή φυσικής ή /και σεξουαλικής βίας σε κάποια περίοδο της ζωής τους, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO)
-50 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους κάθε εβδομάδα λόγω της ενδοοικογενειακής βίας, στην Ε.Ε.
* Η μηδενική ανοχή απέναντι στην έμφυλη βία είναι η μόνη ενδεδειγμένη λύση.
Για την εξάλειψη της, είναι απαραίτητη η συμβολή όλων μας. Γιατί αφορά όλους μας!
Μην την προσπερνάς, όταν τη συναντάς δίπλα σου.